VMCE-standpunt antibacteriële verbandmiddelen

Op 29 september 2015 bepaalde het Zorginstituut Nederland (ZiNL) dat antibacteriële verbandmiddelen bij constitutioneel eczeem niet meer vergoed mogen worden en dus direct uit het basispakket zijn gehaald. De VMCE was hier fel op tegen maar ons protest, samen met onder andere dermatologen en verpleegkundigen, heeft niet mogen baten.

ZiNL zegt dat er onvoldoende wetenschappelijk bewijs is dat antibacteriële verbandmiddelen beter helpen bij eczeem dan ‘gewone’ verbandmiddelen. Dat klopt en dat komt omdat er niet voldoende onderzoek naar is gedaan. Daarom zegt de wet dat ZiNL niet alleen naar de wetenschap moet kijken, maar ook naar de praktijk. En dus wat patiënten en dermatologen ervan vinden. Dat heeft het ZiNL onvoldoende gedaan, vinden zowel wij, als verpleegkundigen en dermatologen.

De praktijk

De dermatologen bestrijden de conclusie in een brief aan ZiNL: “Als iets wetenschappelijk niet is aangetoond, wil dat niet zeggen dat het niet werkt. [In dat geval] telt de ervaring van patiënten en artsen ons inziens des te zwaarder. En die luidt dat zij daar in de praktijk wel goede ervaringen [mee] hebben.”

Het Platform Verpleegkundigen Eczeem & Jeuk schrijft in een brief aan ZiNL: “In de dagelijkse praktijk ontvangen wij van onze patiënten zeer positieve en vaak zelfs emotionele reacties op het gebruik van deze middelen. Patiënten ervaren het als een toegevoegde waarde bij de behandeling en noemen dikwijls dat de kwaliteit van leven, en dan met name de nachtrust, enorm verbetert op het moment dat antibacteriële verbandmiddelen onderdeel vormen van de gehele behandeling.”

De VMCE is het volledig eens met de dermatologen en de verpleegkundigen. Dat er onvoldoende wetenschappelijk bewijs is, wil niet zeggen dat deze middelen niet werken. Vandaar dat de ervaringen van patiënten moet worden meegewogen, wat onvoldoende is gedaan. En ook de VMCE kent voldoende ervaringsverhalen waarin deze middelen als positief of zelfs soms als onmisbaar worden ervaren.

Antibacterieel versus niet-antibacterieel

Wat werkt nou beter: antibacterieel of niet-antibacterieel? Daarop moeten we het wetenschappelijke antwoord schuldig blijven, want dat is inderdaad nog niet goed onderzocht. Toch is er wel een duidelijke reden te noemen waarom antibacteriële verbandmiddelen mogelijk beter kunnen werken. Het is uit wetenschappelijk onderzoek overduidelijk gebleken dat de bacterie S. aureus een negatieve invloed heeft op eczeem. Die bacterie komt bij mensen met eczeem veel vaker voor op de huid dan bij mensen zonder eczeem, en met name ook op de actieve eczeemplekken. Antibacteriële verbandmiddelen doden de bacteriën op de huid en de eczeemplekken, dus ook die bacterie S. aureus. Op deze manier zouden antibacteriële verbandmiddelen beter kunnen werken dan niet-antibacteriële.

VMCE, augustus 2016